Meer dan 1300 mensen uit 80 landen kwamen eind juli samen in Cuenca, Ecuador voor de tweede People's Health Assembly (PHA). Onder hen waren gezondheidsactivisten, academici, boerenleiders, dokters en twee vertegenwoordigers van intal die zich onvervaard in de tientallen conferenties, workshops, filmvertoningen, concerten en persconferenties stortten. Een week later daalden allen terug uit de Andes af met nieuwe plannen om de volksgezondheid te verdedigen tegen de moordende globalisering.Een van de hoogtepunten van de PHA was de lancering van Global Health Watch, een alternatief rapport over de gezondheidstoestand van de wereld. Het rapport stelt vast dat vroegere officiële beloften om wat te doen aan de wereldwijde gezondheidscrisis niet werden ingelost en dat het met de nieuwe millenniumdoelstellingen alweer dezelfde richting uitgaat.
De Global Health Watch stelt dat er enkel verandering kan komen als sociale rechtvaardigheid vooraan op de politieke agenda wordt gezet. Voor een duurzame verbetering van de volksgezondheid moeten immers de onderliggende sociale en economische factoren aangepakt worden zoals armoede, landloosheid, werkomstandigheden enz.
Deze vaststellingen werden geïllustreerd door ontelbare getuigenissen.
Boeren en inheemsen uit gastland Ecuador getuigden hoe hun rivieren vergiftigd worden door de ontginning van olie. Terwijl de nationale en buitenlandse oliefirma's met de rijkdom van de bodem aan de haal gaan, wordt het vee vergiftigd en zinken de lokale gemeenschappen verder weg in armoede.
"Er zijn twee problemen met essentiële geneesmiddelen," verklaarde een Indische vakbondsactivist, "ofwel zijn ze niet beschikbaar, ofwel niet betaalbaar." Hij wees de onrechtvaardige patenten met de vinger. Eduardo Espinoza, een expert in de volksgezondheid uit El Salvador, trad hem bij: "Patenten verkorten het leven, vooral van arme mensen."
Jeff Conant, een milieuactivist uit Californië, vertelde dat in zijn land het hele sociale zekerheidssysteem op sterven na dood is. "Ik ben één van de 323.000 mensen die volgens de gouverneur van Tennessee niet in aanmerking komen voor TennCare, de ziekteverzekering van de overheid," vertelde zijn landgenote Lori Smith, "hoewel vele van hen al onder de armoededrempel leven." Ze voegde eraan toe dat degene die toch in het programma kunnen blijven slechts recht hebben op 12 doktersbezoeken per maand.
Zoveel pakkende getuigenissen van de grassroots brachten zelfs de stiff upper lip van de Britse hoogleraar Michael Marmot aan het trillen. "Dit is de eerste conferentie waarin ik moest huilen," stamelde de anders zeer flegmatieke voorzitter van de Commission on Social Determinants of Health, een nieuw initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie. Hij beloofde om de boodschap over te brengen aan de instanties in Genève.
Hij luisterde ook geboeid naar intal's kritische kijk op de millenniumdoelstellingen, waarmee hij het naar eigen zeggen volkomen eens was. Verschillende andere professoren kwamen ons aan de mouw trekken voor een copie van deze presentatie.
Het zijn echter niet de geleerden maar de boeren, arbeiders, inheemsen, vrouwen en activisten die de volksbeweging voor gezondheid uitmaken. Zij smeedden in Cuenca volop plannen voor nieuwe activiteiten en campagnes. Daarbij trokken ze zich op aan de aanwezigheid van de Venezolaanse en Cubaanse delegaties. Beide landen verzetten zich tegen de imperialistische overheersing van de Verenigde Staten in hun continent. Dat heeft hen geen windeieren gelegd. Cuba wordt erkend als een model als het op de volksgezondheid aankomt. De Venezolaanse delegatie toonde een video over het werk van Cubaanse dokters die nu met succes helpen om ook in dat land een nieuw gezondheidssysteem uit te bouwen.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat de geest van Che Guevara alomtegenwoordig was tijdens de People's Health Assembly. Verschillende sprekers citeerden de revolutionaire dokter die zo'n belangrijke rol speelde in de opbouw van een vrij en democratisch Cuba. Che riep dokters op om zich niet zomaar toe te leggen op het behandelen van een individu maar op "het behandelen van de mens in de massa, de mens als deel van een groep." In Che's kijk op sociale geneeskunde worden niet enkel de symptomen behandeld maar wordt het kwaad bij de wortels uitgeroeid.
Het voorbeeld van Che indachtig maakten de deelnemers aan PHA zich sterk dat een andere wereld mogelijk is. Ze engageerden zich in de slotverklaring om samen de strijd aan te binden voor een wereld waarin gezondheid een recht is, en geen slachtoffer van de imperialistische globalisering.
