Er waait een nieuwe wind achter de muur
HWC zorgt voor gezondheid en sociale mobilisatie in Palestina

Bij ons recent bezoek aan Palestina bracht onze partnerorganisatie, de Health Work Committees (HWC), ons naar de streek van Qalqilya. Dat is in het noorden van de Westelijke Jordaanoever en de dorpen liggen er letterlijk in de schaduw van de muur die Israël bouwde om de bezette gebieden af te sluiten van de buitenwereld. Toch bloeit de hoop op een betere toekomst er nu in de gemeenschapscentra dankzij de inzet van HWC en tientallen vrijwilligers.

“We hebben je iets nieuws te tonen,” zegt Majed, de directeur van HWC, al bij onze eerste vergadering in hun kantoor, “met onze gemeenschapscentra willen we een nieuwe dynamiek geven aan het gemeenschapsleven.” Léa, onze vrijwilligster die zelf negen jaar in Palestina werkte, en ik zijn meteen geïnteresseerd in dit nieuwe project.

Hij legt uit dat het idee rijpte na een evaluatie van de werking: “We verzorgen jaarlijks meer dan 300.000 patiënten en daar zijn we trots op maar toch waren we niet helemaal tevreden omdat we daarmee niets doen aan de grondoorzaken van ziekte en ongezonde situaties.” Daarom besloot HWC om gemeenschapscentra op te zetten in de dorpen die zich zouden richten op die sociale, politieke en economische factoren. De eerste pilootprojecten startten in tien dorpen in de streek van Qalqilya.

In Jayyus worden we meteen ontvangen door een enthousiaste groep vrijwilligers. Ze brengen ons eerst naar een raam dat vanuit de hoogte uitkijkt op de muur. Het wordt meteen duidelijk welke impact dat bouwwerk heeft op dit dorp. Ongeveer de helft van de landoppervlakte wordt zo afgesloten van het dorp. (Zie foto's en kaart op de website van de Stop the Wall campagne.)

Het gemeenschapscentrum van Jayyus startte een half jaar geleden met 15 mensen. HWC zorgde voor de inrichting van een lokaal en gaf raad over het beheer van een organisatie. Voor de rest gingen de mensen vooral zelf aan de slag.

De dorpelingen kozen een bestuur van zeven personen dat nu het centrum beheert. In totaal zijn er intussen al een veertigtal actieve leden. Ze zijn allen vrijwilligers die zich bereid verklaard hebben om zich voor minstens één jaar ten dienste te stellen van hun dorpsgenoten.

Sindsdien bruist het centrum van activiteit. Er worden lezingen gehouden over vakbondsrechten, de vrouwen organiseren een kinderopvang, vrijwilligers geven bijles Engels en wiskunde, er is een zomerkamp voor de kinderen.

Terwijl we nog met de verantwoordelijken praten komen enkele meisjes toe voor de computerklas. Een piepjonge leraar – een werkloze computerexpert – zet ze meteen aan het werk. Hij is tevreden dat hij op deze manier toch nog zijn kennis ter beschikking kan stellen van de gemeenschap, ook al is er bijna geen werk meer in de bezette Palestijnse gebieden.

Even later komt ook een vrijwilliger van de Union of Agricultural Work Committees toe. Deze zusterorganisatie van HWC helpt de Palestijnse boeren om hun landbouwactiviteiten te kunnen verderzetten. “De bouw van de muur en de nieuwe Israëlische kolonies hebben de problemen met het water hier nog doen toenenen,” legt iemand uit, “daarom namen we met het lokale gemeenschapscentrum het initiatief om de oude irrigatiekanalen te herstellen en te verbeteren.”

Onze volgende stop is Marda, een dorp in dezelfde streek dat volledig omheind werd door de Israëlische bezettingstroepen. Eerst rijden we voorbij een rokende afvalberg waar het vuilnis van de Israëlische kolonies gedumpt wordt. Om het dorp in te rijden vanop de hoofdweg moeten we door een hek. Zo kunnen de Israëli's het dorp op elk moment volledig afsluiten. Het zijn dergelijke 'details' in het landschap die je telkens met de neus op de feiten duwen dat dit bezet gebied is.

In Marda worden we opgewacht door de lokale burgemeester die zich resoluut achter het gemeenschapscentrum gezet heeft. Zijn verhaal is gelijkaardig want ook hier is het centrum slechts vijf maanden geleden opgestart. Intussen zijn er al comités voor kinderen, jongeren, mannen en vrouwen. Zij beslissen samen met de leden welke activiteiten er gepland worden. De rol van HWC beperkt zich tot ondersteuning van de initiatieven van de gemeenschap.

Na het bezoek druk ik aan Majed mijn bewondering uit voor de nieuwe wind in de werking van zijn organisatie. “Het is een noodzakelijke aanvulling van onze medische werking,” antwoordt Majed, “want zo werken we aan onze slogan: Gezondheidszorg heeft pas zin als het kadert in een bredere sociale verandering.” Meteen ook een mooie illustratie van hoe we het bij Geneeskunde voor de Derde Wereld altijd uitdrukken: 'Gezondheid, een kwestie van onrecht bestrijden.'

Foto's staan op de website van G3W.