"It's not about my politics. Something happened way to quick. A bunch of men who played it sick. They divide and conquer" -- Husker Du

Monday, January 29, 2007

Een kwart miljoen mensen tegen de farmagigant: “Gezondheid gaat boven winst!”

De farmaceutische multinational Novartis daagt de Indische overheid voor de rechter om delen van de Indische patentwetgeving te laten schrappen die het recht op gezondheid beschermen. Een kwart miljoen mensen hebben daar al protest tegen aangetekend en de wereldwijde verontwaardiging neemt toe.

Novartis is één van de grootste farmaceutische firma's ter wereld en bouwde de laatste jaren al een weinig benijdenswaardige reputatie op. Toen Brazilië de idee opperde om op een volstrekt wettelijke manier het patent op een AIDS-medicijn te omzeilen, reisde Novartis topman Vallesa zelf naar het land om er zijn beklag te doen bij president Lula. In een interview met de lokale pers dreigde hij er zelfs mee om alle producten van Novartis van de Braziliaanse markt te halen als het land tot de maatregel zou overgaan. En dat terwijl de Braziliaanse regering enkel patiënten met HIV/AIDS van goedkopere medicijnen wou voorzien.

Toen Channel 4 in Groot-Brittannië een documentaire uitzond over de praktijken van de farmaceutische industrie, legde Novartis klacht neer met de bedoeling om andere zenders te intimideren. De documentaire klaagde onder andere aan dat het bedrijf haar medicijn tegen leukemie, Gleevec, aan woekerprijzen op de markt brengt, hoewel het onderzoek grotendeels gefinancierd werd door overheden en donoren.

Momenteel is de Indische overheid de kop van jut. India moest in 2005 haar patentwetgeving aanpassen aan de voorschriften van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Daardoor kunnen pillenfabrikanten er, zoals in andere WTO lidstaten, voor een periode van 20 jaar het alleenrecht verkrijgen op de productie en verkoop van bepaalde medicijnen.

India voorzag echter enkele slimme maatregelen in de wetgeving die ervoor zorgen dat bepaalde wanpraktijken aan banden gelegd worden. Zo staat de wet niet toe dat een patent wordt genomen op een gewijzigde vorm van een medicijn, tenzij dat het product significant efficiënter maakt. In de wereld van de farmagiganten is dat een veel toegepaste truc om een patent te verlengen: men wijzigt de vorm van een bepaald product wanneer het patent verstrijkt zodat men meteen een nieuw patent kan aanvragen voor het gewijzigde product.

Een Indische consumentenorganisatie die het opneemt voor kankerpatiënten diende in september 2005 klacht in tegen Novartis' patent op Gleevec omdat het geen duidelijke verbetering was van een gelijkaardig product. In januari 2006 gaf het patentenbureau van Chennai de organisatie gelijk en werd het patent op Gleevec verbroken.

Het onmiddellijke resultaat was opmerkelijk. Dankzij de competitie van lokaal geproduceerde versies van het medicijn, die tot tien keer goedkoper waren, duikelde de prijs ervan spectaculair naar omlaag. Bovendien was de zaak een riem onder het hart van andere Indische patiëntenorganisaties die met succes ook andere zaken aanhangig maakten.

Novartis liet het daar niet bij. De firma diende een klacht in bij het Hoog Gerechtshof van Chennai, niet alleen om de ban op het patent ongedaan te maken, maar ook om de patentwetgeving zelf te wijzigen. Volgens de Novartis is de betrokken maatregel in strijd met de WTO-voorschriften, hoewel dat volgens internationale experten klinkklare onzin is.

Het spreekt voor zich dat de Indische gezondheidsactivisten dat niet over hun kant konden laten gaan. Dokter Amit Sengupta van de People's Health Movement India, een internationaal netwerk waarvan intal lid is, is verontwaardigd: “Hier in India hebben we strijd gevoerd voor een wetgeving die de volksgezondheid voorrang geeft op het winstbejag maar nu wil Novartis onze wetten aanpassen ook al worden mensen die lijden aan levensbedreigende aandoeningen daar het slachtoffer van.”

Gezondheidsactivisten uit de hele wereld startten meteen een campagne tegen de juridische acties van Novartis. Het belang van de zaak overschrijdt immers die van de 24.000 Indische patiënten met leukemie die Gleevec nodig hebben. Vele arme landen kopen goedkope medicijnen in India, dankzij de relatief progressieve patentwetgeving. Als Novartis zijn zin zou krijgen, dan zou die wetgeving uitgehold worden in het voordeel van de farmareuzen en zou de beschikbaarheid van goedkope nieuwe medicijnen, ook voor andere aandoeningen, in het gedrang komen.

“Novartis probeert de apotheek van de ontwikkelingslanden te sluiten,” zegt dokter Unni Karunakara, van Artsen Zonder Grenzen. Meer dan 80% van de AIDS-medicijnen die AZG wereldwijd gebruikt komt uit India. De organisatie heeft dan ook het voortouw genomen in een wereldwijde campagne die al de steun kreeg van een kwart miljoen mensen.

Toen het Hoog Gerechtshof op 29 januari een eerste hoorzitting hield, werd de zaak verdaagd tot 15 februari. Het is dus nog niet te laat om de campagne te steunen via http://www.msf.org/petition_india/international.html.

No comments: